OHNE en IVAGO: in gesprek

‍

De meeste mensen kennen IVAGO vooral als ‘de ophalers’ van afval, maar over hun werk op vlak van preventie en bewustmaking is er veel minder bekend. In het kader van onze allereerste OHNE River Cleanup vonden wij het dus hoog tijd om uit te vissen wat zo’n afvalintercommunale precies doet om ervoor te zorgen dat er veel minder afval geproduceerd en ‘geconsumeerd’ wordt. 

Het snelle interview werd al gauw een fijne babbel van een uur over soorten chipszakjes, kunstzinnige toiletten en de vele ‘solutions à la Belge’ waar IVAGO mee geconfronteerd wordt.

‍

Welkom Jasmin en Louise en alvast ontzettend bedankt om even in onze vraagstoel plaats te nemen! Vertel eens, hoe kunnen de mensen IVAGO kennen?

“Het is op zich heel logisch dat mensen ons [net als Intradura en Ilva] kennen als ‘de ophalers van afval’. Onze grootste activiteit is inderdaad de inzameling van afval en het uitbaten van de recyclageparken. Maar aan de andere kant wordt dat luik rond sensibiliseren wel steeds groter dankzij o.a. de IVAGO-wijzer en gerichte communicatie op sociale media en onze website.

Daarnaast wordt afvalpreventie ook steeds belangrijker in de campagnes die we voeren. Zo was er ‘koop slim, kook slim, sorteer slim’ rond voedselverspilling. Binnenkort starten we zelfs met een heel grote campagne rond het verminderen van voedselverspilling, een samenwerking van alle intercommunales op radio, televisie en sociale media. In mei haken we ook in op mei plasticvrij. En in september plannen we opnieuw een oproep tot minder voedselverspilling. We zijn ook pioniers op vlak van herbruikbare bekers op evenementen: zo voorziet IVAGO al jaar en dag bekers én - samen met Stad Gent - subsidies voor standhouders die kiezen voor circulair tijdens de Gentse Feesten, ook toen dat nog niet verplicht was.”

“De eerlijkheid gebiedt ons wel om te zeggen dat er een grotere focus is op goed sorteren en restafval vermijden. En dat pas in tweede lijn we focussen op alles van afval vermijden. Dat hangt deels ook samen met de Vlaamse Doelstellingen [een afvalintercommunale is geen privé-bedrijf, maar wel grotendeels een overheidsinstelling]. Eén van die belangrijke doelstellingen is om de fractie restafval per inwoner drastisch te doen dalen.”

‍Wist je dat…
Je als Gentenaar of Destelbergenaar je eigen afval kan monitoren op de website van IVAGO?
In Gent kan je zo zien hoe vaak je je container aanbood en in Destelbergen zelfs hoeveel gewicht erin zat. Met je persoonlijke login kan je zien hoe goed je het doet in vergelijking met de rest van Gent of Destelbergen. Benieuwd of jouw afvalwijzer in het groen staat? Ontdek het op de website van IVAGO!

“Een heel concreet project waar we op dit moment aan werken is afvalpreventie in samenwerking met buurtverenigingen. We merkten al langer dat we bepaalde doelgroepen moeilijk gesensibiliseerd kregen om correct te sorteren, hun afval goed aan te bieden,.. Wanneer je sociaal kwetsbaar bent, is ‘flink sorteren’ vaak het laatste waar je je druk in maakt. Door samen te werken, slagen we er nu in om die mensen ook te bereiken. Wij voorzien praktisch materiaal en communicatietools, de verspreiding doen we dankzij onze netwerken. Maar we doen vb. ook opruimacties, specifiek voor doelgroepwerking waarbij we vanuit IVAGO echt met de mensen gaan babbelen en veel vragen stellen: ‘Hoe ervaar je zelf de netheid in je wijk? Wat zijn drempels, welke communicatie bereikt jou niet? We gaan dan echt gaan luisteren om die drempels te verlagen.”

‍

Welke volgende stappen zien jullie in het verhaal van IVAGO om nog meer aan afvalpreventie te kunnen doen?

“Twee projecten waar wij persoonlijk enorm in geloven zijn onze schoolwerking en het Kombak-project. Onze collega Tomas gaat vaak spreken op scholen en steeds meer komen scholen ook langs bij IVAGO. Vroeger vertelden we vooral over de werking van IVAGO en het recycleren, maar ook hier wordt er steeds meer gekozen voor een verhaal van afvalpreventie. We merken ook dat kinderen dit echt oppikken en de ‘return’ van schoolkinderen die nadien thuis hun ouders als het ware ‘heropvoeden’ is bijzonder groot. We willen hier dus zeker nog veel meer op gaan inzetten en hier nog prominenter op focussen. Het is echt een gouden kans, die we niet willen laten liggen.

In het KOMBAK-project werken we samen met andere spelers aan een circulaire oplossing voor horeca. [Een project waar wij bij OHNE graag luid voor applaudisseren!] Naast de herbruikbare zakjes voor groenten en fruit kunnen ook de wegwerpbakjes van afhaalmaaltijden binnenkort misschien tot het verleden behoren.”

“Voor ons persoonlijk is het fijn om te zien dat een verpakkingsvrije winkel als OHNE toont hoe ‘bereikbaar’ leven met minder afval kan zijn.”

Jasmine Lauwaert, Stafmedewerker waste management bij IVAGO

‍

Hoe staan jullie tegenover een organisatie als OHNE?

Vanuit IVAGO zetten we altijd heel graag alle initiatieven in de kijker die tonen ‘dat het anders kan’. Voor ons persoonlijk is het fijn om te zien dat een verpakkingsvrije winkel als OHNE toont hoe ‘bereikbaar’ leven met minder afval kan zijn. Jullie maken het allemaal heel concreet en doenbaar.

‍Binnenkort staat de Gentsche Gruute Kuis op jullie agenda. Voor wie het niet kent: wat mogen we ons daar bij voorstellen?

“Het is intussen al de 12e editie van de grote lenteschoonmaak van Gent waarbij we zo veel mogelijk mensen enthousiasmeren om de hele stad schoon te maken. We zijn blij dat we keer op keer een stijgend aantal deelnemers zien. Dit jaar focussen we vooral op meer spreiding van de actie in Gent en haar deelgemeenten. We willen echt in heel Gent mensen bezig zien met het opruimen van hun stad. 

De kick off gaat door op 23 maart aan de Watersportbaan én in Destelbergen [Destelbergen helemaal schoon]. Van daaruit gaan ontzettend veel vrijwilligers aan de slag. Dat zijn burgers, maar ook scholen, (buurt)verenigingen, bedrijven, organisaties,... Eén groep zetten we extra in the picture, dat zijn onze Propere Pierkes, de fantastische vrijwilligers die het hele jaar rond hun buurt proper houden. Zij zijn de sterkhouders van dit verhaal.

De Gentsche Gruute Kuis is dan ook vooral een bewustwordingscampagne. Begrijp ons niet verkeerd, we vinden het zalig dat er op zo’n korte tijd 5000 kg afval wordt opgeruimd, maar ons belangrijkste doel is dat mensen beseffen dat ze samen sterk zijn. Bovendien merken we dat een paar keer deelnemen er ook voor zorgt dat mensen spontaan meer letten op al het zwerfvuil en de sluikstort. Eens je het gezien hebt, kan je er als het ware niet meer naast kijken. Die mensen gaan dan op hun beurt meer aandacht besteden aan hun eigen buurt en zo krijgen we een sneeuwbaleffect op vlak van bewustwording.”

‍

Op 24 maart, gaan we met team OHNE en een heleboel OHNE-coöperanten het water op om te gaan vuilvissen. Alvast onze bijdrage aan die Gentsche Gruute Kuis. Hebben jullie meer zicht op het specifieke probleem van afval in het water? 

“Water is heel complex (lachen allebei) en niet alleen vanwege het afval dat er in belandt. Afhankelijk van de bevaarbaarheid van een rivier is ze -hoe kan het ook anders in België- de bevoegdheid van iemand anders. Zo valt het opruimen van de binnenwateren onder de verantwoordelijkheid van de Vlaamse Waterweg. Jullie partner DOKano werkt dus vaak met hen samen. Maar wanneer DOKano afval heeft ingezameld komen wij het met veel plezier ophalen: zij zijn een heel belangrijk Proper Pierke voor ons!

Daarnaast bekijken we ook wanneer zij en vele andere initiatiefnemers in aanmerking komen voor subsidies of samenwerkingen. Daar proberen we hen echt bij de juiste instanties te introduceren zodat ze hun werking ook financieel kunnen verzekeren.”

‍Wist je dat...
De Belgische waterlopen écht heel Belgisch zijn. De netheid van onze waterwegen is een gedeelde bevoegdheid van steden & gemeenten, de provincies én Vlaanderen. Je zou voor minder soms kopje onder gaan in zo’n kluwen van administratie.

‍

België en zeker Vlaanderen wordt altijd geportretteerd als ‘de recyclagekampioen’. Jullie zitten bij de bron van dat verhaal: hoe moeten we dat genuanceerd en correct vertellen?

“Wel, het is inderdaad een genuanceerd verhaal. Het klopt dat we recyclage-kampioen zijn, zeker in vergelijking met de rest van Europa. Zo zal je in België bijvoorbeeld geen elektro meer op een stort vinden. Wij werken daarvoor al heel lang samen met o.a. het netwerk van kringloopwinkels en partners zoals Recupel. In landen als Engeland en Spanje belandt klein en groot elektro wel nog vaak op het stort.

Door in 2020 de blauwe zak uit te breiden hebben we een hele grote stap gezet op vlak van ‘extra recyclage’. Het is dankzij de samenwerking van de intercommunales dat we dit konden doordrukken. ‘Er kan meer gerecycleerd worden, dus er zal meer gerecycleerd worden’ hebben we toen gezegd. En dat is ons ook gelukt.

In België hebben we voor vele zaken een ‘uitgebreide producentenverantwoordelijkheid’, dat maakt dat de producent verantwoordelijk blijft, ook in de ‘afvalfase’. Daarvoor zijn ook organisaties opgericht die dat regelen. Zo is er Fost Plus voor de verpakkingen, Recupel voor de elektro, Valumat voor matrassen, … En de Vlaamse overheid heeft plannen om ook zo’n producentenverantwoordelijkheid op te zetten voor meubels, textiel en luiers.

Vroeger ging veel van ons afval ook naar andere landen, nu blijft het veel meer in België. Hierdoor wordt het hele verhaal ook transparanter. Zo hebben we vb. in Charleroi een installatie waar PET wordt verhakseld tot ‘flakes’ die écht als recycled PET in productie kunnen komen om nieuwe flessen te maken. Dat is fenomenaal.

Maar we zijn wel een pak minder goed bezig dan we vaak laten uitschijnen. Heel veel recyclage blijft nog downcycling. We recycleren al vele plastics, maar die moeten natuurlijk ook nog gebruikt worden voor nieuwe producten. Virgin plastics (nieuwe, ongebruikte kunststoffen) zijn soms nog goedkoper en makkelijker te gebruiken, waardoor de recycled plastics onvoldoende marktvraag kennen.  De uitdagingen blijven dus groot, maar bij IVAGO geloven we wel dat er nog veel meer mogelijk is.

Wist je dat...‍

zwart plastic niet goed kan gerecycleerd worden? De infraroodlezer kan dit niet verwerken.‍

chipszakjes vanuit het PMD toch in de verbrandingsoven belanden? Ze zijn niet recycleerbaar. Enkele merken bieden al chips aan in transparante zakken die wél perfect recycleerbaar zijn.

de grootste boosdoeners in de restafvalzak kattenbakkorrels en luiers zijn? Voor luiers is er al een mooi alternatief dankzij wasbare luiers. Maar een écht composteerbare kattenbakkorrel is een gat in de markt. Het probleem is in Gent soms zo groot dat de kattenbakvulling zelfs gesluikstort wordt.

Europa alle touwtjes in handen heeft om ‘samengestelde’ plastics te verbieden? Monoplastics (bestaande uit 1 matericaal plastic) zijn vaak wél recycleerbaar, de samengestelde materialen belanden vaak bij ons restafval.

veel composteerbare verpakkingen met het ‘home compost ok’-label toch nog uiteenvallen in microplastics bij compostering?

‍

Bij onze OHNE River Cleanup reiken we een prijs uit voor de ‘Catch of the Day’ voor het zotste stuk opgevist afval. Wat is het gekste dat jullie met IVAGO al ooit hebben (moeten) ophalen?

Jasmin: “We zijn het hier aan de collega’s eens gaan vragen en onze 2 zotste vangsten zijn blijkbaar het Botramkot van de Gentse Feesten en een kunstig toilet met drolsignaturen. We laten jullie vooral zélf beoordelen of het eerder kunst of kitsch is, maar als de Verbeke Foundation interesse heeft willen we wel eens gaan kijken of het nog in onze depot staat.” (lacht)

‍

Bij het afsluiten van een interview geven we altijd graag de kans om ons ook een vraag te stellen. Dus…wat zouden jullie nog aan OHNE willen vragen?

‍Jasmin: “Hoe nemen jullie de rol op om mensen te informeren?”

Alexia: “Sinds dit jaar hebben we -dankzij onze klant-coöperatie- een marketeer in dienst, Gloria. Samen met collega Kristien en mezelf maken we nu voor het eerst echt werk van onze rol als informatiekanaal. We merken na amper enkele maanden al dat het geven van veel praktische tips echt werkt. Onze klanten, maar ook veel andere mensen zijn dankbaar voor die info, voor de transparantie en de handige weetjes. En het werkt ook heel drempelverlagend.”

Louise: “Ja, ik merk wel dat het tijd vraagt om die reflex, om die gewoonte te kweken. Net door mijn job bij IVAGO merk ik dat ik een ‘goed voorbeeld’ kan zijn in mijn omgeving, maar dat het toch moeilijk is. Ik zou die reflex er echt meer willen inkrijgen bij mezelf.”

Alexia: “Ook daar moet je vooral mild zijn voor jezelf, elke vermeden verpakking telt. Wij vragen geen 100% commitment, net het laagdrempelige is key voor ons.”

Jasmin: “Stel dat wij nu ook low waste producten zouden verkopen op een webshop, wat zouden jullie daarvan vinden?”

Alexia: “Wij zijn vrij niche bij OHNE, jullie hebben een veel groter bereik. We zouden zoiets dus alleen maar toejuichen. Het is een beetje zoals de vraag ‘wat gaan jullie doen wanneer elke supermarkt een bulkassortiment aanbiedt?’. Dan antwoorden wij dat we met plezier de fakkel doorgeven. Het is onze droom om onszelf overbodig te maken (lacht). Elke stap in de richting van meer preventie is dus een goede stap wat ons betreft!”

Louise: “Dank je wel voor dat inspirerende antwoord, dat geeft veel stof tot nadenken.”

Alexia: “Dat kan ik absoluut ook zeggen over dit gesprek. OHNEgelooflijk bedankt voor jullie tijd en de fijne babbel en wie weet kruisen we elkaar op de OHNE River Cleanup in Gent op 24 maart!”