Veel meer dan een kruidenier: de verpakkingsvrije winkel

Volgend jaar mogen Sophie en Emanuelle Deren tien kaarsjes uitblazen, want OHNE bestaat dan een vol decennium. Het gaat voor hen en hun klanten ondertussen over veel meer dan het oorspronkelijke uitgangspunt. Of hoe het vermijden van iets heel simpels als overbodige verpakking een katalysator werd voor een duurzamere levensstijl.

Waarom een verpakkingsvrije winkel? Zijn verpakkingen zo onduurzaam? Die worden toch gerecycleerd via de PMD-zak, de glasbak en de papierophaling?

Sophie Deren: “Het is nog beter om geen afval te produceren dan het te moeten recycleren. Met de cijfers over plastic verpakking gaat het trouwens de verkeerde kant uit. Er wordt nog altijd elk jaar meer plastic geproduceerd en het meeste daarvan wordt niet gerecycleerd. Als er wel wordt gerecycleerd is dat vaak onvolledig en beperkt of zeer energie-intensief, zoals in het geval van glas. Voor droge voeding is her bruikbare verpakking een prima alternatief. En het gaat bij ons ook over veel meer: zo lokaal mogelijk consumeren, inzetten op biologische producten, de korte keren, bewuster en minder consumeren.”

Was dat ook de initiële bedoeling, de wereld beter maken?

“Eerlijk gezegd niet zo expliciet. Ik ben met de winkel gestart omdat me dat leuk leek. Mijn zus Emanuelle wou echt iets veranderen in de wereld, zelf ben ik beetje bij beetje bewuster geworden. We horen dat ook van mensen die bij ons shoppen. Voor hen zijn we veel meer dan een kruidenier. Onze klanten gaan ook andere aspecten van hun leven verduurzamen. Met een beetje moeite kan je je impact stevig verkleinen. Zelf heb ik ook al veel bijgeleerd via onze klanten.”

Jullie ontzorgen de klanten dan weer op het gebied van duurzame keuzes voor voeding en de screening van producten.

“Dat kopt. Voor alles wat we zelf inkopen, gaan we op zoek naar minimale verpakking. Met lokale leveranciers werken we zelfs met uitwasbare emmers. We opteren waar mogelijk voor lokale, gecertificeerde bioproducenten of starters met oprechte bio-ambities. We gaan voor maximale rechtstreekse samenwerkingen en eerlijke prijzen. We willen onze prijzen laagdrempelig houden. Het nadeel daarbij is dat onze eigen marge er vaak moet aan geloven. We trachten wel onze kostenstructuur zo efficiënt mogelijk te houden. Het blijft vaak balanceren op de rand van de haalbaarheid.”

Wat zijn de grootste hinderpalen voor nieuwe klanten?

“Er zijn wel een aantal drempels. Verpakkingsvrij shoppen lijkt misschien ingewikkeld. Wat als je geen potjes of zakje mee hebt? Maar ook dan kan je bij ons terecht. Dan krijg je onze eigen bokalen met statiegeld mee, die we na teruggave grondig uitwassen. De prijs van biovoeding blijft ook een drempel, al horen we wel dat we relatief goedkoop zijn. Alleenstaanden shoppen graag bij ons omdat ze geen grote volumes moeten kopen. Als je enkel koopt wat je nodig hebt, ben je sowieso goedkoper af.”

Hoe heeft OHNE je eigen leven veranderd?

“Ik ben gestart zonder bio-achtergrond. Ondertussen eet ik geen vlees meer, gebruik ik zoals iedereen in ons team een deelauto en koop ik 90% van mijn kleren tweedehands. Omdat ik er nu meer over weet, maar ook omdat ik betere adressen heb leren kennen via mijn klanten.”

Jullie zijn een coöperatie, maakt dat deel uit van het duurzame model?

“Winst nastreven is zeker niet onze eerste doelstelling, we willen vooral impact. hebben. Dat rijmt met de coöperatieve manier van samenwerken, waarbij iedereen op gelijke voet staat. Klanten kunnen ondertussen aandeelhouder worden. Zo konden wij ons kapitaal verhogen en kan wie dat wil ons verhaal ondersteunen en er financieel deel van uitmaken.”

Publicatie in De Standaard, “Duurzaam leven” op 19 september 2024.